     | Voorkomen tropisch regenwoud Tropisch regenwoud vindt men in het gebied rond de evenaar, zoals in de afbeelding links gearceerd is. Dit betreft de volgende continenten: Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Typerend is de ongekende hoogte van de bomen, de dagelijkse hevige regenval, de hoge luchtvochtigheid en natuurlijk de rijke biodiversiteit. Biodiversiteit is een term om de grootte van verscheidenheid aan levensvormen binnen een ecosysteem aan te duiden. Biodiversiteit en klimaat staan sterk met elkaar in verband. Zo zijn de gebieden met een tropisch klimaat veel soortenrijker dan die met een polair klimaat.
Soorten tropisch regenwoud Er zijn verschillende soorten tropisch regenwoud. In het gemiddelde tropisch regenwoud valt ca. 3500 mm neerslag per jaar. Uitschieters zijn er natuurlijk ook, zoals het Colombiaanse en Papoea-Nieuw-Guineaanse regenwoud met meer dan 10 meter neerslag per jaar. Even ter vergelijking: in Nederland valt gemiddeld slechts 720 mm per jaar. Het wereldwijd meest voorkomende tropisch regenwoud is laaglandregenwoud, wat ook de meest bedreigde soort regenwoud is. Hogerop in het landschap zijn de bergregenwouden te vinden, waar het koeler is dan in de laaglandregenwouden.
Biodiversiteit Het voorkomen van diersoorten hangt af van het soort tropisch regenwoud. Elk dier heeft zijn eigen habitat binnen het regenwoud, en elk dier heeft ook zijn eigen etage waarin het leeft. Het regenwoud valt namelijk onder te verdelen in verschillende hoogtelagen op basis van verschil in biodiversiteit. Deze lagen worden ook wel ‘etages’ genoemd.
Etages als ecosysteem De verschillende etages vormen een ecosysteem op zich. Zo is de hoogste etage, de kroonlaag, het droogst, warmst en lichtst. De woudreuzen, soms wel meer dan 70 meter hoog, maken hier gretig gebruik van, terwijl ze de onderliggende etages beschermen tegen te grote hoeveelheden warmte en licht. Op de laagste etage, de bosvloer, komt uiteindelijk slechts 1% van het zonlicht terecht. Daarom is hier de verdamping erg laag, wat de luchtvochtigheid erg hoog maakt. Hier belandt uiteindelijk ook al het organische afval van het woud, waardoor de bosvloer een ideale plek is voor schimmels, bepaalde insectensoorten en varens. Dankzij deze organismen en het milieu waarin ze leven, vinden vertering en opname van voedingsstoffen in hoog tempo plaats. In hogere etages, waar meer licht, wind en warmte is, leven meer organismen als boomkikkers, eekhoorns, apen en vogels. In de boomkruinen van de hoogste etage vindt men leguanen, boomslangen, apen en vele vogel- en insectensoorten. De verbranding en opname van stoffen (= assimilatie) en de fotosynthese (= dissimilatie) verlopen erg snel in regenwouden, door de hoge luchtvochtigheid, de hoge temperatuur en de grote biodiversiteit. Er is veel koolstof opgeslagen in de hoeveelheid bomen, planten en dieren. Hierdoor wordt de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer beperkt, en het zuurstofgehalte verhoogd, met behulp van dissimilatie. Het tropisch regenwoud is dan ook verantwoordelijk voor 25% van de zuurstofvoorziening op aarde, terwijl het slechts 7% van het aardoppervlak beslaat. Daarom worden de regenwouden ook wel de longen van de aarde genoemd. De processen assimilatie, dissimilatie en koolstofopslag samen, worden de koolstofkringloop genoemd. Door de snelle koolstofkringloop in regenwouden zijn organismen in een continue strijd om overleving verwikkeld. Een ’s ochtends neergevallen boomblad, kan bijvoorbeeld diezelfde avond nog volledig verteerd zijn.
Verstoring van de koolstofkringloop Het principe van een ecosysteem, is dat het een zichzelf handhavend systeem is, door middel van verschillende kringlopen die elkaar in evenwicht houden. Een ecosysteem is tot op zekere hoogte bestand tegen externe invloeden en kan dan haar eigen balans weer terugvinden. Maar als het evenwicht teveel verstoord is, kan dit ernstige gevolgen hebben voor het voortbestaan van een goed verlopend ecosysteem. De klimaatverandering en invloeden van de mens zijn twee externe factoren die de afgelopen decennia de balans dusdanig hebben verstoord in het tropisch regenwoud, dat blijvende schade is opgetreden, die alsmaar lijkt te verergeren. De longen van de aarde worden in gevaarlijk hoog tempo aangetast. Dit blijkt uit de uitwerkingen van drie nader bekeken gebieden, waarbij in elk gebied op één specifiek land wordt ingezoomd ter analyse van dit zorgelijke verschijnsel: Centraal-Afrika (Congobekken), Zuid-Oost Azië (Indonesië) en Zuid-Amerika (Suriname). Zie hiervoor de betreffende tabbladen. Het belang van het herstellen van het tropisch regenwoud en haar biodiversiteit, en wat eraan gedaan moet/kan worden om de invloed van de klimaatverandering en de invloed van de mens weer enigszins ongedaan te maken, worden uitgewerkt op het tabblad ‘Oplossingen’.
|
